حساس‌ترین مرحله در ساخت سازه‌های بتنی، قالب‌بندی بتن است. به همین دلیل استحکام سازه بتنی به نحوه انتخاب روش قالب‌بندی بتن و اجرای صحیح آن بستگی دارد. این مقاله، آموزش قالب‌بندی بتن به‌صورت جامع و کاربردی است. با استفاده از آن می‌توانید بر فرایند قالب‌بندی بتن در پروژه نظارت داشته باشید و در صورت لزوم آن را اصطلاح کنید.
رایج‌ترین نوع قالب مورداستفاده در بتن‌ریزی، قالب فلزی است. چراکه این قالب دوام و استحکام بالاتری نسبت به انواع دیگر دارد و به‌دفعات می‌توان از آن استفاده کرد. همچنین قالب فلزی در بازار راحت‌تر پیدا می‌شود. با این حال ممکن است بنا به برخی از ملاحظات پروژه، کارفرما از قالب‌های پلاستیکی یا چوبی نیز استفاده کند. به همین دلیل بهتر است با آموزش قالب‌بندی بتن بر اساس انواع قالب آشنا شوید:
روش قالب‌بندی بتن دیوار و سقف با استفاده از قالب فلزی، کمی متفاوت است. همچنین قالب‌بندی بتن دیوار به دو روش دوطرفه و یک‌طرفه انجام می‌شود که در تمامی روش‌های قالب‌بندی بتن فلزی، باید ابتدا قالب‌های فلزی را در کنار یکدیگر قرار داده و سپس آن‌ها را با استفاده از پین و گوه به یکدیگر متصل کنید.
در این آموزش قالب‌بندی بتن، به شما توصیه می‌کنیم که برای رسیدن به ابعاد مشخص‌شده در نقشه، از قالب‌های فلزی با ابعاد مختلف استفاده کنید. قالب‌های فلزی با عرض ۱۰ تا ۵۰ سانتی‌متر و طول ۱ تا ۲ متر تولید می‌شوند و با ترکیب آن‌ها می‌توانید به ابعاد دلخواه خود برسید. پس از روغن‌کاری قالب‌ها با روغن مخصوص و قرار دادن آن‌ها در هوای آزاد، باید آن‌ها را به یکدیگر متصل کنید. بسته به یک‌طرفه یا دوطرفه بودن روش قالب‌بندی بتن، می‌توانید برای اتصال قالب‌ها از بولت یا انکربولت استفاده کنید. پس از آن، باید از لوله داربستی یا نبشی و ناودانی به عنوان پشت‌بند افقی و از شمع و جک به عنوان پشت‌بند عمودی استفاده کنید. جک‌ها در ارتفاعات کمتر از ۴ متر و شمع‌های حمایتی در ارتفاع بیشتر از ۴ متر کاربرد دارند. بازوهای حمایتی این پشت‌بندها، به‌صورت تلسکوپی تنظیم می‌شوند و استحکام قالب هنگام بتن‌ریزی را تضمین می‌کنند.
قالب‌های پلاستیکی از پلیمر ABS و ترکیب آن با PVC ساخته می‌شوند و ابعاد آن‌ها همانند قالب‌های فلزی با یکدیگر تفاوت دارد. البته این قالب‌ها روکش پلاستیکی (پلیمری) دارند و در اصل از فلز ساخته شده‌اند. برخلاف قالب‌های فلزی، در روش قالب‌بندی بندی پلاستیکی باید از دستگیره‌های مخصوص برای اتصال قالب‌ها به یکدیگر استفاده کنید.
قالب‌های پلاستیکی در عرض ۱۵ تا ۱۲۰ و ارتفاع ۷۵ سانتی‌متر تا ۱ متر ساخته می‌شوند. معمولاً در آموزش قالب‌بندی بتن به‌صورت حرفه‌ای، توصیه می‌شود که از قالب پلاستیکی برای قالب‌بندی ستون به‌صورت مجزا استفاده نکنید و قالب‌بندی ستون را به‌صورت یکپارچه با سقف یا دیوار انجام دهید.
دوام قالب‌های پلاستیکی از قالب‌های فلزی کمتر است، اما برخلاف قاب فلزی می‌توانید از آن‌ها در هوای سرد و گرم نیز به‌راحتی استفاده کنید و نگران تغییر زمان گیرایش بتن نباشید. برای اتصال قالب‌های پلاستیکی در روش قالب‌بندی بتن یک‌طرفه و دوطرفه، باید از مهره خروسکی و بولت استاندارد با قطر ۱۵ تا ۱۷ میلی‌متر استفاده کنید.
قالب‌های چوبی دوام کمتری نسبت به قالب‌های پلاستیکی و فلزی دارند، اما استفاده از آن‌ها برای قالب‌بندی سقف و قالب‌بندی کل پروژه در سازه‌های کوچک، توصیه می‌شود؛ چراکه قیمت قالب چوبی به‌مراتب کمتر از انواع فلزی و پلاستیکی آن است.
در روش قالب‌بندی بتن چوبی، می‌توانید از تخته سه لا، پلای وود یا تخته بنایی به عنوان قالب استفاده کنید. برای قالب‌بندی دیوار و ستون، باید این تخته‌ها را روی یکدیگر سوار کرده و سپس با استفاده از میخ، به یکدیگر متصل کنید. برای ساخت پشت‌بند نیز می‌توانید از چهارتراش یا قوطی پروفیل استفاده کنید تا قالب‌ها در جای خود محکم شوند.
از مهم‌ترین نکات آموزش قالب‌بندی بتن با قالب چوبی، الزام استفاده از تخته‌های دارای ضخامت ۲.۴ تا ۳ سانتی‌متر است که بهتر است از جنس چوب روسی باشند.
نوع قالب و روش اجرای قالب‌بندی بتنی بر اساس اجزای مختلف سازه، متفاوت است. چراکه اجرای هر کدام از اعضای سازه ملاحظات فنی و حساسیت‌های خاص خود را دارد. در ادامه، با آموزش قالب‌بندی بتن به تفکیک ستون، تیر و فونداسیون آشنا می‌شوید.
نخستین مرحله در روش قالب‌بندی ستون بتنی، اجرای رامکا یا پاشنه بتن است و باید بعد از بتن‌ریزی فونداسیون و آرماتوربندی ستون اجرا شود. برای اجرا رامکا باید میلگردهای آجدار را با توجه به ابعاد ستون برش بزنید و آن‌ها را در هر ۴ طرف راستای طولی ستون به‌صورت عمود بر یکدیگر قرار دهید و سپس با استفاده از جوشکاری، آن‌ها را به یکدیگر متصل کنید.
پس از تمیز کردن و روغن‌کاری قالب‌ها، آن‌ها را با استفاده از پین، گوه و سنجاق به یکدیگر متصل کنید. نخستین قالب، روی رامکا قرار می‌گیرد. مهم‌ترین نکته آموزش قالب‌بندی بتن در ستون، شاقول کردن قالب‌ها پس از اتصال آن‌ها به دور ستون است. پس از تراز کردن قالب‌ها، می‌توانید جک‌های حمایتی را بسته و بتن‌ریزی را آغاز کنید.
در روش قالب‌بندی تیر بتنی، باید از دو نوع قالب موسوم به پانل آویز پوتر و پانل کف پوتر (قالب کناری و کف) استفاده کنید. همانند قالب‌بندی سقف، در آموزش قالب‌بندی بتن تیر نیز باید ابتدا در زیر تیر داربست ببندید و پایه‌های اطمینان را نصب کنید. پس از آن نوبت به آرماتوربندی تیر و نصب قالب کف در زیر آن است. پس از نصب قالب کف، باید قالب‌های کناری را با استفاده از نبشی پانچ به قالب کف متصل کنید. برای جلوگیری از دررفتن قالب و اعوجاج آن، می‌توانید از شمع‌های حمایتی در زیر و اطراف قالب ستون کمک بگیرید.
مهم‌ترین نکته در آموزش قالب‌بندی بتن فونداسیون، تراز بودن کف آن است. پس از اطمینان از تراز بودن کف و مسطح سازی آن، باید آرماتوربندی فونداسیون را طبق نقشه انجام دهید و سپس با استفاده از نخ و ریسمان، جایگاه قالب‌ها را در فونداسیون مشخص کنید. در این روش قالب‌بندی بتن، می‌توانید از انواع قالب‌های چوبی، فلزی، پلاستیکی یا حتی آجری استفاده کنید. تخصص و تجربه قالب‌بند در قالب‌بندی فونداسیون اهمیت زیادی دارد، چراکه بتن این قسمت نباید دچار ترک و شکستگی شود.
ممکن است تجهیزات مورداستفاده در آموزش قالب‌بندی بتن به روش‌های مختلف، متفاوت باشد؛ اما مهم‌ترین و رایج‌ترین تجهیزات مشترک در انواع مختلف روش قالب‌بندی بتن، به شرح زیر است:
پس از آموزش قالب‌بندی بتن به‌صورت کامل، می‌توانید برای تأمین انواع قالب بتن و تجهیزات قالب‌بندی به کارشناسان ما در بخش مشاوره و فروش مراجعه کنید. همچنین به منظور خرید مطمئن تجهیزات مورد نیاز می توانید از مشاوره رایگان کارشناسان بهره مند شوید.