زمانی سازه بتنی شما بی‌نقص و مستحکم است که علاوه بر اصول قالب بندی بتن، اصول قالب برداری را نیز رعایت کنید. چراکه قالب برداری باید مرحله‌به‌مرحله و اصولی انجام شود تا از آسیب به سازه و شکم دادن آن جلوگیری شود. در این مقاله با مهم‌ترین نکات مربوط به قالب برداری بتن و نحوه تخمین زمان باز کردن قالب بتن، آشنا می‌شوید.
قالب برداری بتن باید در زمان مناسب انجام شود که برای دانستن این زمان، می‌توانید به جدول زمان باز کردن قالب بتن فلزی در همین مقاله مراجعه کنید. به صورت کلی باید زمانی قالب‌ها را باز کنید که مطمئن هستید بتن مقاومت کافی را به دست آورده و پس از قالب برداری دچار تغییر شکل نمی‌شود. در ادامه، با مراحل گام‌به‌گام قالب برداری بتن آشنا می‌شوید:
ابتدا بتن را ارزیابی کنید، برای اطمینان از استحکام آن می‌توانید از تست نمونه‌های استوانه‌ای یا سنسورهای بی‌سیم استفاده کنید. همچنین باید به وضعیت آب‌وهوا نیز توجه کنید.
پس از اطمینان از استحکام بتن، قالب برداری را از بالای یک دال شیب‌دار آغاز کنید. سپس برای باز کردن بست‌های قالب از چکش استفاده کنید. هنگام چکش زنی حواستان به بار زنده تیرها و دال‌ها باشد، چراکه این بار باعث می‌شود بتن این قسمت‌ها دیرتر سفت شود.
پس از قالب برداری دال، باید قالب برداری را از وجه‌های کناری و به صورت یک‌درمیان ادامه دهید. تکیه‌گاه‌ها و جک‌های سقفی نیز باید مرحله‌به‌مرحله برداشته شوند و از حذف یک‌باره آن‌ها خودداری کنید. همچنین هنگام قالب برداری از ضربه زدن و وارد کردن فشار ناگهانی به بتن نیز پرهیز کنید.
اگر تست بتن نشان دهد که ۷۰ درصد مقاومت مشخصه ۲۸ روزه آن به دست آمده است، می‌توانید قالب‌های زیرین را بردارید. برای برداشتن پایه‌های اطمینان نیز باید تا دستیابی کامل به مقاومت ۲۸ روزه صبر کنید. در صورتی‌که مهندس سازه آزمایش کردن بتن را پیش از قالب برداری توصیه نکرده، می‌توانید از جدول زیر برای به دست آوردن زمان مناسب برای قالب برداری بتن استفاده کنید:
| نوع قالب بندی | دمای مجاور سطح بتن | ||||
| صفر تا ۷ درجه | ۸ تا ۱۵ درجه | ۱۶ تا ۲۳ درجه | ۲۴ درجه و بیشتر | ||
| قالب های قائم | ۳۰ ساعت | ۱۸ ساعت | ۹ ساعت | ۹ ساعت | |
| دال‌ها | قالب | ۱۰ شبانه‌روز | ۶ شبانه‌روز | ۴ شبانه‌روز | ۳ شبانه‌روز |
| پایه‌های اطمینان | ۲۵ شبانه‌روز | ۱۵ شبانه‌روز | ۱۰ شبانه‌روز | ۷ شبانه‌روز | |
| تیرها | قالب | ۲۵ شبانه‌روز | ۱۵ شبانه‌روز | ۱۰ شبانه‌روز | ۷ شبانه‌روز |
| پایه‌های اطمینان | ۲۶ شبانه‌روز | ۲۱ شبانه‌روز | ۱۴ شبانه‌روز | ۱۰ شبانه‌روز | |
حداقل زمان مورد نیاز برای قالب برداری بتن، به دمای هوا و نوع بتن بستگی دارد، اما بر اساس یک قاعده کلی، در صورتی که درجه حرارت هوا در زمان بتن‌ریزی و پس از آن به زیر ۵ درجه نرسد و تراکم سیمان مصرفی نیز حداقل ۲۸۵ کیلوگرم بر مترمربع باشد، حداقل زمان قالب برداری اجزای مختلف سازه بتنی به شرح زیر است:
همچنین در صورت استفاده از سیمان پرتلند معمولی، می‌توانید از جدول زیر برای تخمین حداقل زمان باز کردن قالب بتن استفاده کنید:
| اجزای سازه بتنی | زمان قالب برداری و حذف تیرک‌ها |
| وجه کناری دیوارها و ستون‌ها و وجه عمودی تیرها | ۲۴ تا ۴۸ ساعت |
| دال‌ها (بدون حذف تیرک نگه‌دارنده) | ۳ روز |
| سطح زیرین تیرها (بدون حذف تیرک نگه‌دارنده) | ۷ روز |
| حذف تیرک‌های نگه‌دارنده دال‌ها | |
| دال با دهانه تا ۴.۵ متر | ۱۴ روز |
| دال با دهانه بیشتر از ۴.۵ متر | ۱۴ روز |
| حذف تیرک‌های نگه‌دارنده تیرها و قوس‌ها | |
| دهانه تا عرض ۶ متر | ۱۴ روز |
| دهانه با عرض بیشتر از ۶ متر | ۲۱ روز |
بدیهی است که دما روی سرعت گیرایش بتن تأثیر دارد و به همین دلیل، در هوای گرم مدت‌زمان قالب برداری بتن کاهش و در فصل سرد نیز مدت‌زمان قالب برداری آن افزایش می‌یابد. به‌نحوی‌که در صورت رسیدن دمای هوا به زیر صفر درجه، باید مدت‌زمان یخبندان را به زمان‌های قیدشده در جدول ۱ اضافه کرد.
بخش زیادی از استحکام بتن به پایه‌های اطمینان وابسته است و به همین دلیل، برای باز کردن آن‌ها پس از گیرایش بتن نیز باید دقت زیادی به خرج داد. برای دهانه‌هایی که عرض آن‌ها کمتر از ۷ متر است، می‌توان قالب و شمع‌ها را جمع‌آوری کرد و سپس پایه‌های اطمینان را نصب کرد، در حالی که در دهانه‌های بیشتر از ۷ متر باید خلاف این روش عمل شود. البته در دهانه‌های دارای عرض بیشتر از ۷ متر که قالب بندی آن‌ها با قالب‌های بزرگ (قالب‌های تونلی) انجام شده باشد، می‌توان پایه‌های اطمینان را بعد از قالب برداری نصب کرد.
همچنین در صورتی که بار قالب بندی طبقه بالا به طبقه پایینی منتقل شود، باید برای برداشتن پایه‌های اطمینان تا گیرایش کامل بتن طبقه بالا صبر کرد. به این نکته نیز دقت کنید که تا تکمیل نشدن بتن‌ریزی قطعات مجاور، نباید پایه‌های اطمینان را بردارید.
مهم‌ترین نکات قالب برداری بتن، به نحوه استفاده از جدول زمان‌بندی قالب برداری (جدول ۱) بر می‌گردد:
بتن استور یک فروشگاه آنلاین قالب‌های بتنی است و به جز سفارش قالب و تجهیزات قالب بندی، می‌توانید سؤالات خود در مورد انتخاب قالب مناسب و تجهیزات قالب برداری یا قالب بندی را از کارشناسان فروش سایت ما بپرسید. ما کیفیت و دوام کلیه محصولات خود را تضمین می‌کنیم.