داربست یکی از تجهیزات حیاتی در ساخت‌وساز است که در تمامی پروژه‌های ساختمانی و عمرانی از آن استفاده می‌شود. برپایی و کار روی داربست نیازمند تمهیدات ویژه‌ای است که رعایت نکردن آن‌ها می‌تواند منجر به حوادث ناگوار شود. اهمیت داربست و تجهیزات آن باعث شد تا در این مقاله به قوانین ایمنی داربست، اصول داربست بندی و شرایط ایمنی تجهیزات داربست بپردازیم.
کار در ارتفاع یکی از پرخطرترین مشاغل ساختمانی است که سالانه قربانیان زیادی می‌گیرد و متأسفانه بیشتر این قربانی‌ها، فوت می‌کنند. بر اساس قوانین ایمنی داربست داخلی و بین‌المللی، برای کار در ارتفاع بیشتر از ۱.۸ متر باید تمهیدات ایمنی در نظر گرفته شود، چراکه احتمال مرگ ناشی از سقوط از این ارتفاع، وجود دارد.
نصب مصالح روی نمای ساختمان، بنایی و نقاشی در ارتفاع بالا، قالب‌بندی دیوارها و سازه‌های مرتفع و … از جمله کارهایی هستند که در ارتفاع انجام می‌شوند و در اکثر آن‌ها کارگر باید ابزار و مصالح سنگین را هم حمل کند که این موضوع، ریسک کار در ارتفاع را بیشتر هم می‌کند.
کار در ارتفاع یکی از مشاغل سخت و زیان‌آور است. به همین دلیل، افرادی که می‌خواهند در این حیطه مشغول به کار شوند باید پیش از اشتغال به کار و به‌صورت دوره‌ای از نظر وضعیت سلامت بررسی شوند. استخدام افراد دارای شرایط زیر برای کار روی داربست، ممنوع است:
کارگرانی که روی داربست کار می‌کنند باید مجهز به کمربند ایمنی دارای لنیارد، کلاه ایمنی چانه‌بند دار و کفش ایمنی مخصوص کار در ارتفاع باشند. بر اساس قوانین ایمنی داربست، کف این کفش‌ها باید مرتفع و دارای الاستیسه بالا باشد. همچنین این افراد برای سفت کردن بست‌های داربست باید از آچار فولادی ۲ سر رینگ استفاده کنند.
بر اساس آیین‌نامه ایمنی کار در ارتفاع (قوانین ایمنی داربست) مصوب وزارت کار، تمامی تجهیزات داربست باید از نظر ایمنی شرایط زیر را داشته باشند:
لوله داربست معمولاً به‌صورت درزدار تولید می‌شود که در بازار به آن لوله ۵ هم می‌گویند. از نظر ایمنی داربست، این لوله‌ها باید دارای قطر خارجی ۴۸.۳ میلی‌متر باشند و ضخامت آن‌ها نیز ۲ یا ۲.۵ میلی‌متر باشد. در صورت دسترسی به لوله سیاه بودن درز، باید از آن به جای لوله درزدار استفاده کرد. این لوله‌ها هنگام نصب باید فاقد چربی، سیمان و … باشند. همچنین در صورتی‌که میزان زنگ‌زدگی به حد پوسته‌پوسته شدن رسیده باشد، استفاده از این لوله‌ها ممنوع است.
در داربست بندی از ۴ نوع مختلف بست استفاده می‌شود که در ادامه با شرایط ایمنی هر کدام آشنا می‌شوید. نکته‌ای که باید در اینجا به آن توجه کنید این است که استفاده از بست چدنی ممنوع است.
رایج‌ترین نوع بست در داربست بندی، بست ۴ پیچ است که از نظر قوانین ایمنی داربست، باید بتواند وزنی معادل ۱۲۰۰ کیلوگرم را تحمل کند.
این نوع بست دارای دو بخش مجزا است که نسبت به یکدیگر قابلیت چرخش ۳۶۰ درجه دارند و از آن‌ها برای اتصال لوله‌های داربست به یکدیگر به‌صورت زاویه‌دار استفاده می‌شود. این نوع بست نیز باید بتواند حداقل ۱۰۰۰ کیلوگرم را تحمل کند.
از این نوع بست برای افزایش مقاومت بست ساده استفاده می‌شود. بست کمکی زیر بست ساده نصب می‌شود و بر اساس قوانین ایمنی داربست، نصب آن برای داربست‌های معلق در ارتفاع یا داربست‌هایی که باید وزن زیادی را تحمل کنند، اجباری است. این بست باید بتواند مقاومت بست ساده را تا ۲۷۰۰ کیلوگرم افزایش دهد.
از این نوع بست برای اتصال افقی لوله‌های داربست استفاده می‌شود و باید بتواند وزنی معادل ۴۵۰۰ کیلوگرم را تحمل کند.
لوله‌های داربست در شاخه‌های ۶ متری تولید می‌شوند و در صورت استفاده از آن‌ها در طول یا ارتفاع بیشتر از ۶ متر، باید از مغزی استفاده شود تا امکان اتصال لوله‌ها در یک راستا فراهم شود. این نوع بست در انواع چهارگوش و دایره ساخته می‌شود. در وسط مغزی یک رینگ فولادی با ضخامت ۶ میلی‌متر قرار دارد که از آن برای اتصال لوله‌ها به یکدیگر استفاده می‌شود.
از این ابزار برای استحکام ایمنی داربست در قسمت کف استفاده می‌شود و معمولاً در زمین‌های مسطح، شنی و دارای خاک سست استفاده می‌شوند.
بر اساس قوانین ایمنی داربست، استفاده از لوله مهار یا لنگر برای حفظ استحکام داربست و جلوگیری از سقوط آن الزامی است. طول دستک‌های مهار نباید کمتر از ۱۵۰ سانتی‌متر باشد و این دستک‌ها باید به سازه مجاور متصل شوند.
از چرخ‌های فولادی برای جابجایی داربست‌های سیار استفاده می‌شود. اصول ایمنی داربست ایجاب می‌کند که این چرخ‌ها دارای ترمز سالم باشند و بتوانند حدود ۶۰۰ تا ۲۰۰۰ کیلوگرم نیرو را تحمل کنند.
کلیه تخته‌هایی که از آن‌ها به عنوان سکوی کار استفاده می‌شود باید فاقد پوسیدگی، ترک طولی، گره، اعوجاج و … باشند. بر اساس اصول ایمنی داربست، عرضه این تخته‌ها نباید از ۲۵ سانتی‌متر کمتر باشد و استفاده تکی از آن‌ها ممنوع است.
شبکه‌های توری حفاظتی از مهم‌ترین تجهیزات ایمنی داربست هستند که به آن Safety Net یا جان‌پناه هم می‌گویند. این توری‌ها باید از جنس کتان یا پلی‌استر ساخته شوند. نصب آن‌ها در هر ۶ متر از ارتفاع داربست الزامی است. توری حفاظتی با هدف جلوگیری از سقوط افراد از ارتفاع یا سقوط ابزار و مصالح روی سر عابرین نصب می‌شود.
در دسته‌بندی داربست‌ها از نظر ایمنی، آن‌ها را به ۳ دسته صنعتی، ساختمانی و پیش‌ساخته تقسیم می‌کنند:
این نوع داربست در ساختمان‌سازی کمتر کاربرد دارد و نظر شکل و ابعاد به انواع زیر تقسیم می‌شود:
در داربست‌های ساختمانی پایه‌ها را با فواصل ۱۱۰، ۱۳۰، ۱۵۰، ۱۸۰ و ۱۹۰ سانتی‌متری نسبت به یکدیگر نصب می‌کنند. انتخاب فاصله مناسب بین پایه‌ها، به کاربرد داربست و میزان سنگینی کاری که روی آن انجام می‌شود بستگی دارد. داربست ساختمانی به دو نوع سبک و سنگین تقسیم می‌شود که از نظر قوانین ایمنی داربست، باید نوع سنگین آن را برای داربست‌های نما استفاده کرد.
از این نوع داربست در تکمیل نما یا ساخت برج‌های بلند استفاده می‌شود. طول، ضخامت و ابعاد لوله‌ها این داربست‌ها مطابق با قوانین ایمنی داربست ساخته شده و به همین دلیل نسب آن‌ها به‌آسانی انجام می‌شود و نیازی به برشکاری و … ندارد. ارتفاع هر طبقه از داربست‌های پیش‌ساخته حدود ۲ متر است.
پیش از نصب داربست، باید حتماً نکات ایمنی زیر را رعایت کنید:
هنگام برپایی یا باز کردن داربست، توجه به نکات زیر الزامی است:
اصول ایمنی داربست ایجاب می‌کند که برای جلوگیری از آسیب به کارگران و عابران، به نکات زیر حتماً توجه کنید:
تسلط به قوانین ایمنی داربست به شما کمک می‌کند تا تجهیزات داربست سالم و مقاومی تهیه کنید و داربست را به صورت اصولی اجرا کنید.
شما می توانید برای خرید داربست و مشاوره در زمینه خرید داربست با شماره های درج شده در سایت با کارشناسان ما در بخش پشتیبانی و فروش بتن استور در تماس باشید.
ما در بتن استور، انواع داربست، لوله داربست و بست های داربست را با کیفیت بالا و قیمت مناسب ارائه می دهیم.