اگر در محل زندگی شما ساخت و سازی انجام شده باشد، حتما بتن‌ریزی را از نزدیک دیده‌اید. تولید بتن در محل پروژه تنها راه برای استفاده از این مصالح ساختمانی نیست. خیلی از اوقات می‌توان از بتن‌های پیش ساخته استفاده کرد. این بتن‌ها در محیط کنترل شده کارگاه‌ها و کارخانه‌های تخصصی تولید می‌شوند. استفاده از بتن پیش ساخته به خصوص در پروژه‌های عمرانی بزرگ مانند ساخت پل کاملا ضروری است و سرعت کار را بالا می‌برد. تاکنون به این موضوع فکر کرده‌اید که بتن‌های پیش ساخته چگونه تولید می‌شوند؟ در این مطلب قصد داریم به بررسی روش تولید قطعات بتنی پیش ساخته بپردازیم. دعوت می‌کنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
آب، سیمان و سنگدانه مواد اولیه اصلی مورد استفاده برای تولید بتن هستند. البته کیفیت این مواد تعیین کننده خاصیت محصول نهایی است. به عنوان مثال پیشنهاد می‌شود که هیچگاه از آب با درجه سختی بالا برای تولید بتن استفاده نکنید. همان طور که می‌دانید، سیمان نیز با کیفیت‌های مختلفی در بازار موجود است که معمولا سیمان پرتلند بیشتر برای تولید بتن استفاده می‌شود. سایز و شکل سنگدانه‌ها نیز در کیفیت نهایی بتن تاثیرگذار هستند.
یکی از مراحل آماده سازی قالب، شبکه‌بندی میلگردها برای ایجاد آرماتور مناسب است. میلگردها به‌صورت یکپارچه و شبکه‌ای در کنار هم قرار می‌گیرند. سپس شبکه آرماتور آماده شده از میلگردها، درون قالب بتن‌ریزی تعبیه می‌شود.
برای تهیه قالب‌ها از صفحات فلزی، چوبی یا پلاستیکی استفاده می‌شود. قالب‌ها باید به‌طوری در کنار یکدیگر قرار بگیرند در طول فرآیند بتن ریزی دچار مشکل نشوند. آب‌بندی مناسب برای جلوگیری از بیرون ریختن بتن از قالب بتن نیز اهمیت زیادی دارد. ضمنا پس از پایان بتن‌ریزی و گیرش بتن نیز باید بتوان به راحتی قالب بتن را از آن جدا کرد.
در مرحله سوم نوبت به اختلاط مواد اولیه برای تولید بتن می‌رسد. البته برخی از کارخانه‌ها بتن را به‌صورت آماده با مشخصات مد نظر تهیه کرده و صرفا فرآیند بتن‌ریزی در قالب‌ها را انجام می‌دهند. نسبت اختلاط مواد اولیه و همچنین استفاده از مواد افزودنی برای دستیابی به بهترین کیفیت در تولید بتن اهمیت بسیار زیادی دارد.
قبل از سفت شدن باید حتما عملیات بتن‌ریزی انجام شود. برای این منظور لازم است که بتن با استفاده از دستگاه‌های مخصوص به میزان کنترل شده و با سرعت مشخص درون قالب بتن تزریق شود. حتما در طول عملیات بتن‌ریزی لازم است که با استفاده از ویبراتور، قالب بتن به ارتعاش در بیاید. این کار باعث می‌شود که فضای خالی بین بتن در باقی نماند که این موضوع تاثیر فوق‌العاده زیادی در جلوگیری از ایجاد ترک و افزیش مقاومت بتن دارد.
گاهی اوقات برای تقویت خصوصیات مکانیکی بتن پیش ساخته، قبل از باز کردن قالب‌ها اقداماتی در راستا عمل آوری بتن انجام می‌شود. به عنوان مثال تمام بتن موجود در قالب بتن در معرض حرارت یکپارچه قرار می‌گیرد. سپس اجازه داده می‌شود تا بتن به‌آرامی سرد شده و به دمای محیط برسد. این اقدام باعث آزاد شدن تنش‌های درون بتن شده و در نتیجه مقاومت آن را در برابر ترک خوردن و بارهای خارجی افزایش می‌دهد. از جمله دیگر اقداماتی که برای عمل‌آوری بتن مرسوم است، اعمال پوشش‌های نفوذ‌ناپذیر برای عایق بندی قطعات بتنی است.
۴. قالب برداری
در چهارمین مرحله از فرآیند روش تولید قطعات پیش ساخته بتنی نوبت به برداشتن قالب بتن می‌رسد. قبل از برداشت قالب بتن باید اطمینان حاصل کرد که بتن به‌خوبی گرفته است و با برداشتن قالب بتن، تغییر شکل نمی‌دهد. بسته به ترکیبات بتن باید زمان مشخصی برای قبل از برداشتن قالب بتن در نظر گرفت.
۵. کنترل کیفیت هنگام ساخت و بعد از تولید قطعات بتنی پیش ساخته
تا اینجا کنترل خصی روی روش تولید قطعات بتنی پیش ساخته انجام نمی‌شود. در مرحله پنجم قطعه بتنی ساخته شده و می‌توان از آن استفاده کرد. قبل از عرضه محصول در بازار، باید تست کنترل کیفیت روی آن صورت بگیرد. برای این منظور معمولا از بین مجموعه‌ای از قطعات پیش ساخته تولید شده، چند مورد به‌صورت تصادفی انتخاب شده و برای آزمایش تحت بارگذاری قرار می‌گیرند. در صورتی که عملکرد این قطعات در آزمایشات مورد تایید قرار بگیرد، می‌توان از آنها برای پروژه‌های ساخت‌وساز استفاده کرد.
۶. نشانه‌گذاری قطعات بتنی پیش ساخته
در یک پروژه عمرانی مانند ساخت پل، هر یک از قطعات پیش ساخته بتنی در نقاط مختلف آن باید از خصوصیات مکانیکی خاصی برخوردار باشند. به همین دلیل اساسا کیفیت تولید آنها با یکدیگر فرق می‌کند. کارخانه‌ها پس از تولید قطعات، عملیات نشانه‌گذاری روی آنها را انجام می‌دهند. به این ترتیب موقعیت دقیق استفاده از قطعات در پروژه مشخص می‌شود.
در طول فرآیند انتقال قطعات پیش ساخته بتنی از کارخانه‌ها به محل پروژه‌های عمرانی باید دقت کافی صورت بگیرد تا هیچ‌گونه آسیبی به قطعات وارد نشود. در غیر این صورت ممکن است خواص آنها دستخوش تغییرات جدی شوند.
کلام پایانی
در این مطلب روش تولید قطعات بتنی پیش ساخته را با هم بررسی کردیم. استفاده از این قطعات باعث سرعت گرفتن اجرای پروژه‌های عمرانی می‌شود. از آن گذشته کیفیت این محصولات در مقایسه با بتن‌ریزی در محل پروژه‌ها به مراتب بالاتر است؛ چراکه بتن‌های پیش ساخته در محیط‌های اختصاصی و در شرایط استاندارد تولید می‌شوند. کمتر پیش می‌آید که اصول استاندارد بتن‌ریزی در محل پروژه‌های عمرانی رعایت شوند. همین موضوع باعث شده است که استقبال از قطعات بتنی پیش ساخته در ساخت‌وساز افزایش زیادی پیدا کند.
