انکر بولت مکانیکی چیست؟
در ساخت هر سازه یا پروژه ای اتصال اجزای مختلف به یکدیگر اهمیت زیادی دارد. اگر این اتصال به درستی و با مقاومت لازم انجام نشود، سازه یا پروژه از استحکام کافی برخوردار نخواهد بود. این وظیفه مهم بر دوش انکر بولت هاست. انکر بولت ها خود از لحاظ کاربرد به دو دسته انکر بولت مکانیکی و انکر بولت شیمیایی تقسیم می شوند و ما در این مطلب می خواهیم به طور خاص در مورد انکر بولت مکانیکی صحبت کنیم. اما انکر بولت مکانیکی چیست؟
بولت مکانیکی از مهره، واشر، یک شی استوانه‌ای و یک پیچ با رأس مخروطی شکل تشکیل شده است. این قطعه کوچک به صورت مکانیکی بار را انتقال داده و به همین علت هم به آن بولت مکانیکی می گویند. به معنای دیگر این عضو حیاتی و مهم، وظیفه انتقال بار قطعات مختلف در سازه را بر عهده دارد و اجزای مختلف را به مصالح پایه مثل بتن یا سنگ متصل می کند. این بولت ها در انواع مختلفی ساخته و تولید می شوند و هرکدام کاربردهای متفاوتی دارند. بنابراین پیش از خرید بولت مکانیکی بهتر است انواع آن را بشناسیم و طبق نیاز پروژه خود آن را انتخاب کنیم. فراموش نکنید که استحکام و مقاومت کلی سازه و کیفیت ساخت هر پروژه در گرو انتخاب انکر بولت های مناسب و استاندارد است.
انواع بولت مکانیکی
بوت های مکانیکی بر حسب نحوه نصب و کارکرد خود به دو نوع انکرهای مکانیکی Cast-in و انکرهای مکانیکی Post-install تقسیم می شوند.
انکر بولت مکانیکی Cast-in
این نوع انکر بولت ها قبل از بتن ریزی در محل مورد نظر اجرا می شوند. به معنای دیگر برای استحکام بیشتر و به منظور افزایش انتقال نیرو، ابتدا انکر بولت دو قطعه را به هم متصل کرده و سپس بتن ریزی روی این ناحیه صورت می گیرد.
انکر بولت مکانیکی Post-install
بولت مکانیکی Post-install از طریق حفاری روی سطح بتن یا مصالح پایه اجرا و نصب می شود. این نوع بولت ها نیرو و بار وارده را از طریق سیستم کلیدی یا چفت و بستی و اصطکاک انتقال می دهند.
کاربرد انکر بولت مکانیکی
انکر بولت مکانیکی می تواند بار و نیروی زیادی را تحمل کند و به خوبی بین دو قطعه اتصال مستحکمی ایجاد کند. بنابراین کاربرد آن به ساختمان سازی ختم نمی شود و در صنایع مختلف کاربرد دارد. در ادامه با برخی از مهم ترین کاربرد های بولت مکانیکی آشنا می شویم:
- تاسیسات مکانیکی و الکتریکی
- اجرای سقف کاذب
- ساخت پنل های پیش ساخته ی بتنی
- نصب انواع تجهیزات و ماشین آلات
- نصب تجهیزات پزشکی و بیمارستانی
- نصب جان پناه و داربست های فلزی
- نصب آسانسور و پله برقی
- سرویس بهداشتی
- سیستم لوله کشی و کانال کشی
- صنعت هواپیما و ساخت آشیانه
مزایا و معایب انکر بولت مکانیکی
پیشتر هم اشاره کردیم که انکر بولت مکانیکی یک نوع خاص از انواع انکر بولت هاست. اما این بولت چه ویژگی و مزیتی نسبت به سایر انکر بولت ها دارد؟ استفاده از این بولت ها چه معایبی به همراه دارد؟ برای درک این موضوع بهتر است نگاهی بیاندازیم به مزایا و معایب بولت مکانیکی:
مزایای انکر بولت مکانیکی
- تحمل ظرفیت باربری بالا
- امکان بارگذاری به محض اتمام نصب انکر بولت مکانیکی
- هزینه و قیمت مقرون به صرفه
- عدم نیاز به عمق زیاد سوراخ هنگام نصب
- طول عمر و دوام بیشتر نسبت به انکر بولت شیمیایی
- نیاز کمتر به تعویض و تعمیرات
معایب انکر بولت مکانیکی
- محدودیت در سایز سوراخ هنگام نصب انکر
- اتصال بولت مکانیکی در بتن هایی که کیفیت نامناسب یا ترک خوردگی دارند، امکان پذیر نیست.
- به علت فاصله بین انکر و تکیه‌گاه، امکان نشتی به داخل ساختمان وجود دارد.
- دوام و ماندگاری کم در بارهای کششی سنگین پایدار.
خوردگی در انکر بولت مکانیکی
یک نکته قابل توجه هنگام استفاده و انتخاب انکر بولت مکانیکی، خوردگی در اثر واکنش شیمیایی یا الکترو شیمیایی است. در این انکر بولت ها عمدتاً دو نوع خوردگی رخ می دهد. یک حالت در اثر واکنش با مواد شیمیایی است که به آن خوردگی در اثر مواد شیمیایی می گویند. در این حالت قسمتی از انکر بولت مکانیکی یا تمام آن دچار زنگ زدگی یا اکسیداسیون می شود. بنابراین هنگام خرید بولت مکانیکی باید دقت کنید که پوشش آن از جنس فولاد ضد خوردگی یا Stainless Steel و یا هر روکش ضد خوردگی دیگر باشد.
نوع دیگر خوردگی بولت مکانیکی در اثر رطوبت و یا هوازدگی اتفاق می افتد. این خوردگی زمانی اتفاق می افتد که آن قسمت از انکر که روی بتن نصب شده از جنس فلز باشد و در اثر تماس با رطوبت هوا دچار خوردگی شود.
انتخاب انکر بولت مکانیکی مناسب
انکر بولت ها وظیفه مهمی در نگهداری و حفظ یک سازه دارند، بنابراین انتخاب انکر بولت مکانیکی مناسب می تواند تضمین کننده مقاومت و استحکام بالای یک سازه باشد. اما هنگام خرید بولت مکانیکی باید به چه فاکتورهایی توجه کرد؟
شرایط آب و هوا
انکر بولت ها در آب و هوا و شرایط جغرافیایی گوناگون، رفتارهای متفاوتی از خود نشان می دهند. بنابراین یکی از فاکتورهایی که هنگام خرید و انتخاب انکر بولت مکانیکی باید حتماً مورد توجه قرار بگیرد، شرایط آب و هوا سازه یا پروژه ساختمانی است. برای مثال برای سازه ای که در مجاورت دریا است و یا با مواد شیمیایی مثل فسفات ها، سولفات ها و غیره در تماس است، باید از بولت های مکانیکی با روکش ضد خوردگی مانند فولاد ضد خوردگی یا زینک استفاده کرد.
هزینه و بودجه
انکر بولت ها در متریال ها و اشکال مختلفی ساخته و تولید و بر اساس وزن و سایر ویژگی های خود قیمت گذاری می شوند. بنابراین قبل از خرید بولت مکانیکی مناسب، باید برآوردی از هزینه و بودجه ساخت خود داشته باشید.
نوع و میزان بار
نوع و میزان بار وارده بر مصالح پایه و انکر بولت مکانیکی باید حتماً هنگام انتخاب و خرید مورد توجه قرار بگیرد. عدم استفاده از بولتی که بتوانید نیرو و بار لازم را تحمل کند، می تواند منجر به آسیب و ضرر مالی و حتی جانی شود.
عمق کاشت
همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم، انکر بولت های مکانیکی در عمق کاشت و سایز سوراخ نصب محدودیت هایی دارند. بنابراین بهتر است هنگام انتخاب انکر بولت، عمق کاشت را هم مد نظر قرار داد.
جنس و نوع مصالح پایه
انکر بولت ها معمولاً در مصالحی همچون سنگ، بتن، سفال، سرامیک و …. کاشت می شوند. اما هر کدام از این مصالح به نوع خاصی از انکر بولت نیاز دارند بنابراین هنگام انتخاب انکر بولت مکانیکی باید به متریال مصالح پایه نیز توجه شود.
روش نصب و استفاده از انکر بولت مکانیکی
همانطور که از نامش مشخص است، انکر بولت مکانیکی از طریق سیستم های مکانیکی نصب و اجرا می شود. برای نصب و استفاده از بولت مکانیکی ابتدا سوراخی در مصالح پایه ایجاد و سپس آن سوراخ باید پاک و تمیز شود. البته یکی از مزیت های استفاده از بولت مکانیکی نسبت به بولت شیمیایی این است که نیازی به پاکسازی دقیق و کامل سوراخ تعبیه شده برای نصب آن، نیست.
بنابراین پاکسازی و نصب این نوع بولت هزینه پایین تری دارد. پس از پاکسازی اما نوبت به کاشت انکر بولت می رسد. برای کاشت و قرار دادن انکر بولت داخل سوراخ از یک مته یا چکش مخصوص استفاده می شود تا کاملاً داخل سوراخ قرار گرفته و محکم شود. در انتها نیز مهره بولت مکانیکی با استفاده از آچار سفت شده و انتهای سر مخروطی بولت به سمت بیرون کشیده می شود.
در آخر
در این مطلب با انکر بولت مکانیکی آشنا شدیم، نوعی انکر بولت که برای نصب خود نیاز به یک سیستم مکانیکی و انبساطی اصطکاکی دارد. مزایای و معایب این قطعه مهم و حیاتی را بررسی کرده و با نحوه نصب و استفاده از آن نیز آشنا شدیم. اگر شما نیز تجربه ای در این زمینه دارید می توانید آن را با ما و سایر مخاطبان ما به اشتراک بگذارید.