قالب بندی دیوار بتنی مهم‌ترین و حساس‌ترین مرحله در ساخت یک سازه بتنی است، چراکه این دیوارها وظیفه تحمل بار مرده و نیروهای عمودی و افقی سازه را بر عهده دارند و کوچک‌ترین خطا در آرماتوربندی و بتن‌ریزی آن‌ها می‌تواند منجر به بروز فاجعه شود. در این مقاله با انواع روش ها و سیستم‌های قالب بندی دیوار آشنا می‌شوید تا با استفاده از آن‌ها بتوانید سازه‌ای ایمن و باکیفیت داشته باشید.
برای قالب بندی دیوار بتنی، به قالب بتن، لوله داربست، سولجر و جک دوپیچ نیاز دارید. در سیستم قالب بندی دیوار، باید لوله‌های داربست را به‌صورت افقی و سولجرها را به‌صورت عمودی نصب کنید و پس از قرار دادن جک‌های دوپیچ روی زمین، یکی از بازوهای آن را به‌صورت افقی و بازوی دیگر را به‌صورت مورب به سولجرها متصل کنید. با این کار، هم دیوار شاغول می‌شود و هم سولجرها می‌توانند مقاومت پانل‌های قالب بندی دیوار بتنی را افزایش دهند. همچنین استفاده از سولجر باعث می‌شود که جابجایی پانل‌ها راحت‌تر انجام شود.
در صورت کم بودن ضخامت دیوار یا عدم جابجایی قالب‌ها به‌صورت یکپارچه، باید به‌جای سولجر از لوله داربست و واشر دولوله استفاده کنید.
انواع قالب بندی دیوار بتنی به نوع دیوار بستگی دارد. دیوارهای بتنی به انواع زیر تقسیم می‌شوند:
هر کدام از این دیوارها در بخش‌های خاصی از سازه به کار می‌روند و اکثر آن‌ها وظیفه تحمل وزن مرده و نیروهای عمودی و افقی را بر عهده دارند. به دلیل متفاوت بودن ساختار، محل استقرار و میزان استحکام متفاوت، نحوه قالب بندی این دیوارها با یکدیگر متفاوت است. در ادامه با روش قالب بندی مخصوص هر کدام آشنا می‌شوید:
دیوار برشی وظیفه تحمل نیروهای افقی، عمودی و نیروهای ناشی از زلزله را بر عهده دارد و به همین دلیل در نزدیکی مرکز ثقل هر طبقه و به‌صورت متقارن اجرا می‌شود. به دلیل اهمیت این دیوارها، معمولاً از قالب‌های فلزی برای قالب بندی آن‌ها استفاده می‌کنند، چراکه مقاومت این قالب‌ها بیشتر از قالب‌های دیگر است و برای بتن‌ریزی دیوارهای برشی با ضخامت بالا، مناسب هستند. انتخاب روش قالب بندی دیوار برشی به ارتفاع دیوار، مهار فشار بتن و میزان پایداری قالب بستگی دارد.
دیوار حائل معمولاً در اضلاع اصلی ساختمان اجرا می‌شود و وظیفه آن حفاظت از سازه در برابر نیروهای ناشی از خاک و آب است. تفاوت اصلی دیوار حائل با دیوار برشی، به نحوه تحمل نیرو توسط آن باز می‌گردد. دیوارهای حائل برای تحمل بارهای عمودی ساخته می‌شوند و قالب بندی آن‌ها به‌صورت یک طرفه انجام می‌شود، چراکه یک طرف این دیوارها خاک قرار دارد و بتن باید بین خاک و قالب ریخته شود.
همان‌طور که در بالا خواندید، سیستم قالب بندی دیوار یکطرفه مخصوص دیوارهای حائل است. چراکه امکان قالب بندی در هر دو طرف وجود ندارد. رها بودن یک سمت در بتن‌ریزی این دیوارها، باعث می‌شود که تجهیزات مورداستفاده در قالب بندی دیوار یک طرفه کمی با سایر انواع قالب بندی دیوار بتنی متفاوت باشد.
برای قالب بندی دیوار یک طرفه به انکر بولت نیاز دارید و نوع جک مورداستفاده نیز به ارتفاع دیوار بستگی دارد. برای قالب بندی دیوار یک طرفه با ارتفاع تا ۴ متر باید از جک‌های شاقول کننده با بازوی تلسکوپی و برای ارتفاع بیشتر از ۴ متر نیز باید از شمع‌های حمایتی استفاده کنید. این شمع‌ها از ترکیب سولجر و پیچ‌های تنظیم راست‌گرد و چپ‌گرد ساخته می‌شوند. براکت و خرپای قائم پشت‌بند، از دیگر اجزای سیستم قالب بندی دیوار یک طرفه هستند.
می‌توانید از سیستم قالب بندی دیوار دو طرفه برای بتن‌ریزی انواع دیوارهای بتنی استفاده کنید؛ اما اجرای این سیستم برای دیوارهای برشی، باربر و زیرزمین به‌صرفه‌تر و منطقی‌تر است. برای قالب بندی دیوار دو طرفه، از قالب‌های مدولار استفاده می‌شود. این قالب‌ها در دو طرف آرماتورها قرار می‌گیرند و برای جدا نشدن آن‌ها از یکدیگر، آن‌ها را با استفاده از بولت‌های تمام رزوه به یکدیگر متصل می‌کنند. حداقل فاصله این بولت‌ها از یکدیگر باید یک متر باشد.
علاوه بر قالب مدولار و بولت تمام رزوه، از پین، گوه و گیره برای بستن قالب‌ها در جای خود و ترکیب سولجر و لوله به عنوان پشت‌بند استفاده می‌شود. از سایر اجزای تشکیل دهنده قالب بندی دیوار دو طرفه می‌توان به مهره بولت، واشر دولوله و بولت عصایی اشاره کرد.
قالب بندی این دیوارها همانند قالب بندی دیوار بتنی یک طرفه و دوطرفه است، اما از آنجایی که ضخامت دیوار با بالا رفتن دیوار تغییر می‌کند، باید برای مهار قالب‌ها از بولت های دارای طول متفاوت استفاده کرد و سوراخ‌های مخصوص بولت‌ها نیز باید دقیقاً مقابل یکدیگر قرار بگیرند.
برای قالب بندی دیوارهای مرتفع، باید روی داربست پشت قالب‌ها، پلتفرم‌هایی برای ایستادن کارگران تعبیه شود. به همین دلیل تجهیزات مخصوص این نوع قالب بندی دیوار بتنی، ترکیبی از تجهیزات انواع یک طرفه و دو طرفه است. پس از بستن لوله‌های داربست، سولجرها و جک‌های شاقول کننده، از براکت و داربست آویز جهت ایجاد پلتفرم استفاده می‌شود.
این روش قالب بندی مخصوص بتن‌ریزی چندمرحله‌ای است و پس از اتمام بتن‌ریزی دیوار تا ارتفاع مشخص، بتن‌ریزی برای بخش‌های بالایی انجام می‌شود. به همین دلیل می‌توانید از سوراخ‌های مربوط به بولت های بخش پایینی، برای بستن براکت‌ها و اجرای پلتفرم استفاده کنید.
انتخاب سبک و روش قالب بندی دیوار بتنی به ارتفاع دیوار، تعداد طبقات و سرعت موردنیاز برای انجام کار بستگی دارد. در ادامه با انواع روش های قالب بندی دیوار و روش اجرای هر کدام آشنا می‌شوید.
اکثر سیستم‌های قالب بندی دیوار که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم، در دسته روش معمولی قرار می‌گیرند. در این روش برای نگه‌داشتن قالب‌ها در کنار و روبروی یکدیگر، از بست‌های مخصوص و بلندی استفاده می‌کنند که این بست از هر دو قالبی که روبروی یکدیگر قرار دارند، رد می‌شود. جهت شاقول کردن قالب‌ها نیز از جک یا چهارتراش استفاده می‌شود. پس از بتن‌ریزی، می‌توانید به دو روش عمل کنید: یا بست‌ها را در جای خود نگه دارید و تنها قسمت‌های بیرون بتن را ببرید یا بست‌ها را به‌صورت کامل از بتن بیرون بکشید. استفاده از روش معمولی، قیمت قالب بندی دیوار را پایین می‌آورد.
روش بالارونده برای بتن‌ریزی دیوارهای مرتفع مناسب است. در این روش قالب بندی دیوار بتنی در چند مرحله انجام می‌شود. پس از بتن‌ریزی مرحله اول و سفت شدن بتن، قالب‌ها باز می‌شوند و پس از باز کردن بولت‌ها، در سوراخ‌های به‌جامانده از آن‌ها براکت نصب می‌کنند و سپس با استفاده از این براکت‌ها، قالب بندی بخش بالایی را انجام می‌دهد. این مراحل تا تکمیل بتن‌ریزی دیوار تکرار می‌شود.
روش بالارونده به زمان و نیروی انسانی زیادی نیاز دارد و برای انجام آن به جرثقیل نیز نیاز دارید. به همین دلیل، استفاده از این روش قیمت قالب بندی دیوار بتنی را بالا می‌برد.
روش لغزنده به‌صورت مکانیزه انجام می‌شود و به نیروی انسانی کمی در مقایسه با سایر روش های قالب بندی دیوار بتنی نیاز دارد. این موضوع باعث می‌شود که قیمت قالب بندی دیوار بتنی با این روش بالا برود.
روش لغزنده همانند روش بالارونده است، با این تفاوت که پس از هر مرحله بتن‌ریزی، قالب‌های بتنی توسط جک‌های هیدرولیکی بالا برده می‌شوند و سپس مرحله بعد شروع می‌شود. تراز کردن قالب‌ها در این روش توسط پیچ‌هایی که روی براکت‌ها نصب شده، انجام می‌شود. انتخاب این روش برای ساختمان‌های مرتفع (۱۵ تا ۲۰ طبقه) و سازه‌های خاص مقرون به‌صرفه‌تر است.
برای تهیه انواع قالب‌های بتن‌ریزی معمولی و خاص می‌توانید به سایت بتن استور مراجعه کنید. پس از انتخاب قالب و تجهیزات بتنی ریزی موردنظرتان، باید برای ثبت سفارش با کارشناسان فروش بتن استور تماس بگیرید. همچنین می‌توانید با آن‌ها در زمینه انتخاب قالب مناسب برای قالب بندی دیوار بتنی نیز مشورت کنید.