کفراژ بندی همان قالب بندی بتن است. این اصلاح از زبان فرانسوی به فرهنگ ما وارد شده است. با اینحال خیلی از افراد معنی کفراژبندی را با داربست بندی اشتباه می گیرند. در صورتی که کفراژ تنها برای قالب استفاده می شود.
کفراژ بندی یکی از اصطلاحات رایج در ساختمان‌سازی است که گاهی اوقات آن را با داربست بندی به شیوه حجیم، یکی می‌دانند. این در حالی است که واژه کفراژ کاربردهای دیگری هم دارد که با داربست بندی کاملاً متفاوت است. این مقاله به تعریف کفراژ، کفراژ بندی و انواع آن اختصاص دارد و در انتها نیز تفاوت‌های کفراژ و داربست ذکر شده است.
کفراژ یک واژه فرانسوی است که در لغت معنی قالب می‌دهد. در تعریف فنی، کفراژ همان قالب‌های موقت یا دائم است که از آن‌ها برای شکل دادن به مایع بتن و ساخت سازه‌های بتنی استفاده می‌شود.
از آنجایی‌که کفراژ به معنای قالب است، کفراژ بندی هم قالب بندی معنی می‌شود. قالب‌بندی یکی از رایج‌ترین فرایندهای ساختمانی است که فارغ از نوع سازه، در تمامی پروژه‌ها دیده می‌شود، چراکه حداقل برای اجرای فونداسیون با میلگرد و بتن، کاربرد دارد.
یک کفراژ بندی خوب، باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:
کفراژ بندی یا قالب‌بندی با استفاده از انواع مختلف قالب بتن های فلزی، چوبی، پلاستیکی، فایبرگلس و پلیمری و … انجام می‌شود که هر کدام مزایا، معایب و کاربرد خاص خود را دارند. در ادامه با انواع کفراژ بندی آشنا می‌شوید:
در کفراژ بندی به این روش، از ورق سیاه گرید st37 برای ساخت قالب فلزی استفاده می‌شود. قالب‌های فلزی یکی از پرکاربردترین انواع قالب در کفراژ بندی و ساخت سازه‌های بتنی هستند که حتی قیمت بالایی که در مقایسه با سایر انواع قالب دارند، نتوانسته از محبوبیت آن‌ها کم کند. این قالب‌ها استحکام و دوام بالایی دارند و به‌راحتی در بازار پیدا می‌شوند.
همچنین حمل و نصب آن‌ها راحت است و تنوع بالای آن‌ها باعث می‌شود که برای ساخت اجزای مختلف سازه مناسب باشند. با این حال، وزن این قالب‌ها زیاد است و ممکن است حمل آن‌ها به محل نصب، سرعت اجرای پروژه را پایین بیاورد.
برای کفراژ بندی با قالب چوبی، از الوارهای چوبی، تخته سه‌لایی، پلای وود، نئوپان و … استفاده می‌شود. مقاومت الوارها یا تخته‌های بنایی از سایر انواع قالب بیشتر است و به همین دلیل، از آن‌ها بیشتر برای قالب‌بندی فونداسیون، ستون، تیر و … استفاده می‌شود. تخته‌های سه‌لایی و پلای وود بیشتر در کفراژ بندی نما کاربرد دارند.
قالب‌های چوبی سبک هستند و قیمت کمتری در مقایسه با سایر انواع قالب دارند؛ اما عمر و استقامت آن‌ها چندان زیاد نیست. همچنین امکان دارد بعد از چند بار استفاده، رطوبت بتن باعث شود که این قالب‌ها تاب بردارند و سطح بتن را خراب کنند. همچنین آب‌بند کردن این قالب‌ها دشوار است.
قالب‌های پلاستیکی یکی از جدیدترین انواع قالب در کفراژ بندی هستند که با استفاده از ورق فلزی و روکش پلیمری ساخته می‌شوند. این موضوع باعث می‌شود که مقاومت قالب‌های پلاستیکی از قالب‌های چوبی بیشتر باشد و در مقایسه با قالب‌های فلزی نیز وزن کمتری داشته باشند. با این حال عمر این قالب‌ها به اندازه قالب فلزی نیست و تا حداکثر ۵۰ بار می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. همچنین استفاده از آن‌ها برای ساخت برخی از اعضای بتنی، محدودیت‌هایی را ایجاد می‌کند.
بزرگ‌ترین مزیت قالب‌های پلاستیکی این است که نیازی به روغن‌کاری ندارند و مقاومت آن‌ها در برابر آب و مواد خورنده بتن از قالب‌های فلزی بیشتر است.
قالب‌های فایبرگلاس و پلیمری بیشتر در کفراژ بندی سقف کاربرد دارند؛ چراکه استفاده از آن‌ها باعث می‌شود وزن مرده سقف کاهش پیدا کند. این قالب‌ها ضریب ایمنی بالایی دارند و در برابر آب و مواد خورنده نیز مقاوم هستند. همچنین استفاده از قالب‌های فایبرگلاس، سرعت کفراژ بندی سقف را بالا می‌برد.
منظور از کفراژ بندی با قالب متحرک، استفاده از قالب‌های هیدرولیک است. از این قالب‌ها برای ساخت سازه‌های بتنی مرتفع مثل سد و سیلو استفاده می‌شود که امکان قالب‌بندی کل آن‌ها به‌صورت هم‌زمان، امکان‌پذیر نیست. این قالب‌ها دارای جک‌های هیدرولیکی هستند که همگام با بتن‌ریزی به ارتفاع بالاتر می‌روند.
برای کفراژ بندی با قالب‌های دائم و ماندگار، معمولاً از آجر یا سنگ استفاده می‌شود. این روش کفراژ بندی بیشتر برای قالب‌بندی فونداسیون کاربرد دارد. منظور از دائم بودن قالب این است که قالب‌های آجری پس از بتن‌ریزی در جای خود باقی می‌مانند و تبدیل به بخشی از سازه می‌شوند. اجرای این قالب‌ها هزینه کمی دارد، اما پس از اتمام قالب‌بندی، امکان جابجایی و تغییر در آن‌ها وجود ندارد.
واژه کفراژ در داربست بندی معنایی متفاوت دارد و به معنای نوعی داربست بندی است که به‌صورت حجیم اجرا می‌شود. بر اساس مقررات ملی ساختمان، نسبت ارتفاع به کف داربست باید ۴ به ۱ باشد و اگر ارتفاع داربست به حدی بالا برود که این نسبت به هم بخورد، از کفراژ بندی استفاده می‌شود تا تعداد پایه‌های داربست در عمق افزایش پیدا کند و استحکام آن حفظ شود.
کاربرد واژه کفراژ در قالب‌بندی و داربست بندی باعث می‌شود که گاهی اوقات این فرایندها با یکدیگر اشتباه گرفته شوند. هر ۲ سازه کفراژ و داربست سازه‌هایی موقت هستند که پس از رسیدن به هدف موردنظر، حذف می‌شوند. برای انجام برخی فرایندهای ساختمانی در ارتفاع بالاتر از ۱.۵ متر، از داربست استفاده می‌شود و به همین دلیل ممکن است از آن به عنوان یک سازه کمکی برای قالب‌بندی یا همان کفراژ بندی نیز استفاده شود.
در ادامه، با مهم‌ترین تفاوت‌های داربست و کفراژ آشنا می‌شوید:
معمولاً داربست پس از اتمام فرایند موردنظر باز می‌شود، اما کفراژ معمولاً تا زمان سفت شدن بتن در جای خود باقی می‌ماند.
کفراژ به معنای قالب، کاربرد مشخصی دارد و از آن برای قالب‌بندی سازه بتنی استفاده می‌شود. همچنین از نظر فنی، کفراژ بخشی از سازه است. در مقابل، داربست به عنوان یک سازه موقت در اطراف سازه اصلی بسته می‌شود و کاربرد آن دسترسی به نقاط بالاتر و کار در ارتفاع است.
استحکام کفراژ در برابر انواع بارهای مرده و زنده، یکی از اصول اساسی در انتخاب انواع مختلف آن است، در حالی‌که داربست سازه‌ای سبک است که تحمل چنین بارهایی را ندارد.
همان‌طور که در بالا خواندید، کفراژ بندی با استفاده از متریال‌های مختلفی انجام می‌شود؛ در حالی که ضوابط فنی ایجاب می‌کند داربست حتماً از لوله‌های فلزی یا همان ورق سیاه نوردشده ساخته شود.
بتن استور یک فروشگاه آنلاین قالب و تجهیزات قالب‌بندی است که می‌توانید انواع قالب‌های مناسب برای کفراژ بندی و همچنین انواع داربست و تجهیزات داربست بندی را در این سایت پیدا کنید.
برای سفارش خرید و اطلاع دقیق از قیمت ها می توانید از طریق تماس تلفنی با شماره های درج شده در سایت با کارشناسان ما در ارتباط باشید.